Re-engineering the architect #3: van bouwkeet naar waardenetwerk
Bouwkolom, bouwketen; de traditionele termen om het bouwproces mee aan te duiden, suggereren een afgebakende aaneenschakeling van handelingen. Elk team werkt aan zijn eigen deel en schuift het daarna door, te vergelijken met een estafetteloop. Maar, expertmeeting “Re-engineering the architect: de ketenarchitect” toonde dat je meer bereikt met integrale samenwerking. ‘Door samen beslissingen te nemen en de verantwoordelijkheid te dragen, mijd je inefficiënties die zich vaak voordoen in een traditionele bouwketen’, zegt Michiel Terpstra, vestigingsleider BAM Gebouwservices.
Terpstra spreekt uit ervaring. BAM en architectenbureau Broekbakema ontwikkelden gezamenlijk een nieuwe aanpak: De Ronde Tafel. Dankzij deze werkwijze is het laboratorium- en kantoorcomplex Synthon in Nijmegen in exact 12 maanden ontworpen én gebouwd, en ook nog eens binnen budget.
Vertrouwen en transparantie
Volgens Terpstra is zoiets alleen mogelijk als de voornaamste betrokkenen (klant, ontwerper, constructeur, installateur, kostendeskundige, bouwer) al in een vroeg stadium samenwerken. Vertrouwen is één van de belangrijkste randvoorwaarden voor De Ronde Tafel-aanpak. En dat vraagt volgens Terpstra om transparantie en een gedeeld belang. ‘Bij elk teamlid moet het project voorop staan. Dat lijkt misschien een open deur, maar als sector hebben we op dat vlak een (imago)achterstand in te halen’, meent hij.
BIM
Verder is het belangrijk dat iedereen aan tafel dezelfde taal spreekt. Roger Tan, directeur van Broekbakema, ziet hiervoor de oplossing in een 3D Bouw Informatie Model (BIM). Zijn bureau werkt sinds 2010 in BIM, een database waarbinnen gegevens van alle disciplines realtime worden verwerkt.
Inmiddels is BIM volledig geïntegreerd in elk ontwerpproces, wat volgens Tan heeft geleid tot betere communicatie tussen alle partijen en minder faalkosten tijdens de uitvoering. ‘Wanneer iedereen in hetzelfde model werkt, win je veel tijd’, vertelt Tan. ‘Je hoeft niet op elkaar te wachten, maar ziet in één oogopslag hoe de zaken ervoor staan en waar verbetering nodig is.’
Nieuwe kansen
Behalve het versterken van de ketensamenwerking schept het Rotterdamse bureau met BIM nieuwe marktkansen. Steeds meer opdrachtgevers vragen om BIM en daar springt Broekbakema op in. ‘Er bleek behoefte te zijn aan kennis over het inrichten van zo’n integrale samenwerking. Daarom richtten we simBolic op, een aparte dienst, die turn-key BIM-servers aanbiedt en ondersteunende expertise levert.’ Ook architect Don van Dasler zag nieuwe kansen in het aanbieden van ondersteunende dienstverlening. De kernactiviteit van zijn bureau VDNDP is het ‘realiseren van architectonische ambities en het daarbij verbinden van alle partijen binnen de bouwkolom’.
Lean werken
Noodzakelijk voor integraal samenwerken is volgens Van Dasler het hebben van een duidelijk beleid en een helder werkproces. Lean werken is daarbij essentieel. ‘Als we het bouwproces ontrafelen in kleinere stappen, wordt beter zichtbaar wat iedereen doet en waarom’, aldus Van Dasler. Wie de interactie tussen alle disciplines helder in kaart weet te brengen, heeft volgens Van Dasler de sleutel tot succesvol samenwerken te pakken. ‘Het blijkt een beproefde methode om zo het gemeenschappelijke doel te bewaken en elkaar tegelijkertijd te controleren.’
Bouw en communicatie
De sprekers zijn het eens: om samenwerking in de keten te optimaliseren, of zoals Terpstra het noemt ‘te transformeren tot een waardenetwerk’, is heldere communicatie onontbeerlijk. Projectmanager Vincent Maaskant is expert op dat gebied. Hij richtte in 2010 db-m op, met een nieuwe dienst om opdrachtgevers én opdrachtnemers te ontzorgen: ‘bouwmanagement en uitvoeringsbegeleiding gecombineerd met social media‘. Bij complexe projecten neemt db-m het hele communicatietraject over. Social media spelen hierbij een belangrijke rol. ‘Het is een laagdrempelige manier om mensen over de werkzaamheden te informeren’, vertelt Maaskant. ‘Wij hebben gemerkt dat buurtbewoners zich daardoor veel meer betrokken voelen bij een project en soms zelfs de rol van bouwopzichter op zich nemen.’
Meerwaarde integraal samenwerken
De deelnemers van de bijeenkomst lijken overtuigd van de meerwaarde van integraal samenwerken. Wel rijst de vraag of je rol als architect niet in het geding komt wanneer iedereen zich tegelijkertijd met het bouwproces bemoeit. Terpstra vindt van niet: ‘In feite wordt je rol alleen maar sterker, omdat alle betrokkenen meer leren waarderen wat de anderen doen.’
Bron: BNA
