Kiekeboe spelen – in de bouw

Af en toe komen we mensen tegen met een uitgesproken mening over de bouwsector tegen. Eén van die mensen is Ferry van Wilgenburg; sinds vier jaar een zelfstandig ondernemer die personen, teams en organisaties in de (woning-)bouwsector begeleidt, traint en ondersteunt op het gebied van ketensamenwerking. Kiekeboe spelen, een lamgeslagen jonge generatie en de angst om te veranderen; het is aan Ferry niet besteed.

De oudjes roepen oehoe

In verschillende artikelen, waaronder dit artikel in de Cobouw, is te lezen dat het probleem in de bouw een generatiekloof zou kunnen zijn. ‘Ouderen zingen hun bekende lied. Er is een tekort aan woningen, er wordt teveel op prijs geselecteerd en dat is niet eerlijk,’ staat er in de Cobouw. Ferry reageert, ietwat verontwaardigd: ‘Het werkelijke probleem in de bouw is het massale kiekeboe spelen. We hebben elkaar geleerd om vooral niet eerlijk te zijn, de oorzaak van een probleem bij anderen te leggen.’ Een schaduwspel door de hele bouwketen heen is het gevolg. ‘Wat boven komt drijven: dominant leidersgedrag, enorm mistige structuren rondom financiën, kwaliteit en klanttevredenheid en gebrek aan innovatie,’ gaat Ferry verder. ‘De generatiekloof is niet het probleem, maar de huidige cultuur.’

Generatiekloof

Toch herkent Ferry de generatiekloof wel, in veel gevallen liggen ideeën en opvattingen mijlenver uit elkaar. ‘Vaak zie ik dat nieuwe, jonge medewerkers vol goede moed beginnen. Ze hebben frisse, gedurfde ideeën. Maar slechts af en toe overleeft die frisse houding de eerste drie, vier maanden. Die jonge, frisse medewerker heeft zich vervolgens in veel gevallen aangepast aan de bestaande cultuur, of is afgedropen. Lamgeslagen.’ Terwijl juist daar, in de ogen van Ferry, grote kansen liggen. ‘Veel jongeren snappen het belang van multidisciplinaire benaderingen. Ze zijn opgegroeid met een scala aan communicatiemiddelen. Als ze de ruimte krijgen daar mee aan de slag te gaan, liggen er kansen.’

Toch moeten we niet teveel generaliseren; ook ouderen kunnen jong van geest zijn. ‘Het gaat erom dat mensen bij zichzelf beginnen. Kijk in de spiegel, leg de oorzaak van problemen niet steeds bij anderen neer. Een attitude die niet generatiegebonden is,’ is Ferry van mening.

Van realiseren naar faciliteren

In het Cobouw-artikel staat: ‘De nieuwe ondernemer levert diensten: het gaat om de toegevoegde waarde aan de klant. Dat bouwen ten slotte, komt later (vanzelf) wel.’ Ferry denkt even na, en reageert vervolgens: ‘Het gaat inderdaad om het realiseren van maatschappelijke meerwaarde. Dus geen apenrots, materieel gewin en korte termijndenken. De bouw kán, en móet op een aantal gebieden en thema’s meer faciliteren dan realiseren.’

Ferry is van mening dat de portemonnees van opdrachtgevers kleiner worden, terwijl de opgaves groter worden. Denk aan verduurzaming, onderhoud etc. Hij licht toe: ‘Dé opgave in de bouwsector is om minimaal dezelfde kwaliteit te leveren tegen een structureel lagere kostprijs. Dat kan alleen maar als partijen strategische samenwerking zoeken, zich specialiseren in bepaalde producten of diensten, inzicht hebben in de bedrijfsvoering van hun partners en elkaar een rendement gunnen. Minstens zo belangrijk is het erkennen van de kracht van de mensen op de werkvloer. Bedrijven verdienen een plek in de bouwketen op basis van hun toegevoegde waarde.’

Ketensamenwerking

Ketensamenwerking komt op nog maar heel weinig plekken voor. Kernbegrippen hierin zijn projectoverstijgende samenwerking, gezamenlijke doelen (kwaliteit, klanttevredenheid), continu streven naar verdere optimalisatie, transparantie en gelijkwaardigheid. ‘Concreet betekent dit dat partijen afspreken meerjarig/projectoverstijgend samen te werken, met als doel het beste product te leveren. Ze hebben de ambitie om slimmer, sneller en beter te werken, waardoor de kostprijs daalt. En dat betekent weer een hoger rendement voor alle partijen,’ vertelt Ferry.

Boerenverstand

Volgens het promotieonderzoek van Marcel Noordhuis worden faalkosten nog steeds op ruim 25 procent geschat. ‘Feitelijk betekent dit dat de kosten met een kwart omlaag kunnen als we op een andere manier gaan denken en doen. Hoe moeilijk is dat? Dan denk ik – met mijn boerenverstand – dat het blijkbaar nog steeds goed gaat in de bouw. En dat er daarom weinig verandert, generatiekloof of niet,’ besluit Ferry zijn verhaal.